teksten

COLUMNS

De lezer 

“Als je dit leest ben je nog geen lezer”. Deze zin is een van de talloze varianten op “Wie dit leest is gek”. Toen ik dat voor het eerst las op een muur met krijt gekalkt was dat confronterend. Het feit dat geschreven woorden je konden raken was nieuw. Woorden leerde je op school. Woorden gebruikte je ongemerkt. Woorden namen langzamerhand deel uit van je leven, maar de werkelijke impact daar had ik nog niet bij stil gestaan.

Het leesplankje dat in mijn tijd gebruikelijk was met aap, noot, mies pakte mij wel degelijk, het meest door de plaatjes waarvan van les tot les er meer verschenen. Ze waren afgedrukt op de schoolplaten waar ook de landkaarten met de provincies, en de religieuze afbeeldingen op te zien waren en die nu in tweedehands zaken voor veel geld worden aangeboden. Daar lag de basis voor mijn lezen: platen in directe relatie met woorden. Natuurlijk zijn woorden in echte boeken onvermijdelijk voor de ontwikkeling van het leesgevoel. De stripverhalen, een prachtige vinding, golden lange tijd als verderfelijk voor taal en lezen. Nu denken we daar anders over en wie met stripverhalen is groot geworden zal waarschijnlijk toch zijn gaan lezen al is het maar één boek waardoor je gegrepen wordt. Voor mij waren dat simpelweg Arendsoog en Witte Veder. Laat ik niet te veel blijven steken in de nostalgie.

Lezen is ons met de paplepel ingegeven. Daar pluk ik nu de vruchten van en als u dit leest kan u dat bevestigen of juist ontkennen.

Een van de problemen die onze huidige maatschappij lijkt te beheersen is tijd. Lezen kost tijd. Het is begrijpelijk dat film, tv, internet en andere digitale informatiebronnen ons veel sneller berichten en vermaak bieden dan de traditionele in kranten, tijdschriften en boeken.

Alle gebaren en woorden zijn gericht op communiceren, wij willen elkaar bereiken. Jij wilt je wereld verbinden met die van een ander. De lezer gaat woord voor woord naar informatie van anderen. Visuele en bewegende informatie lijken te overheersen, maar het geschreven of gesproken woord blijft een noodzakelijke aanvulling. Hoeveel mensen nemen het nieuws niet nog eens tot zich via het geschreven woord nadat ze het al op het nieuws hebben gezien? Ze kopen nog een tijdschrift  en een krant.

De krant is nog steeds een beetje koning maar heerst op een wankele troon. De schrijvende journalist holt achter de feiten aan die door collega’s al via de snellere media zijn verspreid. De smartphone neemt volledig z’n veroverde ruimte. Alles bij de hand en erin alsof wij ermee vergroeid zijn. Wij, maar vooral de jonge generatie is er verzot op. Zij beseffen nauwelijks dat je voor goeie teksten topjournalisten en schrijvers nodig hebt. Die vind je nog bij de gedrukte uitgaven zoals de krant. De specialist en de columnist in de journalistiek kunnen het gedrukte medium boven water houden. De specialist omdat hij of zij kennis aanvult en verklaart. De columnist is lijkt een teken om het vluchtige van het nieuws van de krant te mengen met het persoonlijke of het sociale. De korte impressie houdt de lezer nog net bij de les. Het stukje is amusant of informatief met een mengeling van persoonlijke meningsvorming. Het aantal columnisten groeit en ze zijn verweven met het vak van de cabaretiers. Veel cabaretiers tonen hun kunsten in het theater én als columnist in de krant. Zij haken in op de trend van de snelle boodschap die liefst grappig is en waar je vraagtekens bij kunt zetten. De boodschap als tussendoortje.

En dan blijf ik maar denken en schrijven: leest u wel, bent u wel een lezer? Dan zou ik u mee willen nemen naar al het prachtigs dat geschreven is door schrijvers als Tommie Wieringa of de Japanner Haruki Murakami. Ik ben echter geen literator noch neerlandicus.

Ik ben een amateur die het leuk vind om te schrijven. Mijn woorden verwijzen naar het plezier van het lezen, naar de boeken en artikelen waar u als lezer wat van meeneemt en dan doorgeeft aan andere lezers.

Als dat zo is dan denk ik dat u kunt zeggen: ik ben een lezer en dat is niet gek.

Waarschuwing voor 60 plussers (Column)

Ze hebben verschillende benamingen de leden van de grijze golf, de stokkenparade, de rollatorfiles, de zorgkapers, de geraniumwatchers, de nieuwe vitalen, de derdeleeftijders, arbeidsmijders, de pensionades en de MAXi-meerders.

Een club die maar groeit en waaraan je vergroeid raakt naarmate de tijd verstrijkt.

Berg je voor de hoosbui van goede bedoelingen die als je eenmaal in de buurt van deze leeftijd komt over je heen wordt gestort.

Let wel: niet alle heil komt van boven en helemaal niet van de ervaringsdeskundigen. Zij zijn er op uit om zich veilig te stellen voor de toekomst, maar beseffen maar zelden dat die veiligheid slechts afneemt.

Ze houden zich groot en sterk, willen hun oude leventje van verdienste beloond zien met vrijheid en zorgeloosheid.

Ze moeten nog leren wat jong blijven voor een inspanning van je vergt. Op naar de loopband, het spin-apparaat, de halters, de aqua-jogging en de Nordic-walking. Het hele circus van fit-wordt-attributen wordt uit de kast gehaald en herijkt naar het niveau van de 60-plusser. De activiteiten spatten van de hyper-actieve bejaarden (een inmiddels belegen en fout woord) af, die in allerlei reclames van tv, kranten en tijdschriften op hun mooist de nieuwe wereld bevolken. Niet hun levenservaring en inzichten, niet hun geestelijke en maatschappelijke vitaliteit staat op de voorgrond. Het is het jonge springlevende van onder de veertig dat nog moet gloreren. Dat beeld mag niet verstoord worden.

Al het andere komt achter de coulissen terecht.

Als het even tegen zit kom je elkaar tegen in de rijen voor de artsen en de pillendraaiers, waar je voorland van looprekjes en scootmobiels al staat te glanzen. Daar kan je je klachten met soortgenoten delen.

Het klagen en jammeren wordt een nationale sport die samenbindt, gekoesterd wordt en broeit als een etterende wond. Iedereen staat wat onder spanning. Wanneer die losbarst wordt de maatschappij verzwolgen onder de regen van gemeenschappelijke ellende en leed. Maar dat is nog niet het einde.

Dat houden we angstvallig verborgen. De hoop op uitstel doet leven. We brengen elkaar een bloemetje, een eenvoudige wens en een beetje aandacht. Je kan een beroep doen op ons onderling groeiend inlevingsvermogen in een strijd die we allemaal nog moeten doorstaan.

Deze schets moet dienen als een waarschuwing. Ik kan je niet geruststellen tegen boze tongen die  je een spiegel voorhouden. Ik verzeker je die is verweerd en misleid je. Het is beter te beseffen:

er is geen ontkomen aan, draai na het zien van het onheil, de spiegel je rug toe. Voorwaarts en gesterkt door de vitaliteit van de geest kan jij er wel tegen. Kijk jij met optimisme naar je eigen mogelijkheden die er altijd blijven. Laat ze anderen zien, laat anderen ervan meegenieten. Je deelt ze, want voor jezelf houden is zonde. Die zonde bestaat nog steeds en is een doodzonde. Als de dood je heeft ingehaald kan je niet meer delen want zoals het gezegde luidt: het doodshemd heeft geen zakken. Zie vreugde in elk moment en laat het anderen zien en bewijs dat je leeft. Leve de 60 plusser!